Zamek

Cóż mogło znaczyć, że była odrobinę za chuda i za leciwa, że można było sobie wyobrazić włosy lepiej umyte; to są drobnostki w porównaniu z zaletami, jakie naprawdę miała, i ten, kogo te jej niedociągnięcia raziły, okazałby przez to tylko, że brak mu upodobania do ważniejszych rzeczy.

Wy, pokojówki, przywykłyście do podglądania przez dziurkę od klucza i stąd pochodzi wasz sposób myślenia, gdy ujrzycie naprawdę nic nie znaczący drobiazg, wnioskujecie o całości zarówno wspaniale, jak i fałszywie. Skutkiem tego ja na przykład w tym wypadku o wiele mniej wiem niż ty.

To, o czym dotychczas opowiadałaś, było tylko dowodem bezmyślnego ludzkiego lęku i uciechy z cudzego nieszczęścia oraz kruchości przyjaźni. Są to cechy, które można spotkać u wszystkich, a u twojego ojca oczywiście było to, tak przynajmniej mi się wydaje, dowodem pewnej małostkowości; czym właściwie był ów dyplom? Potwierdzeniem jego zdolności, których przecież przez to nie stracił, a jeśli naprawdę czyniły go one niezastąpionym, to tym lepiej.

Zapewne, jestem ignorantem, ale rzeczywistość w każdym razie istnieje i to jest dla mnie bardzo smutne; ma to jednak również i tę dobrą stronę, że nie orientujący się człowiek na więcej się odważa - i dlatego chętnie zniosę jeszcze przez jakiś czas tę moją ignorancję i jej niewątpliwie groźne skutki, póki mi starczy sił.