Prawda (poniższa uwaga), pospolity błąd. "Religia to opium ludu". Marks był niezłym obserwatorem rzeczywistości. W latach czterdziestych XIX wieku (epoka wojen opiumowych!), cała Wielka Brytania zawalona była opium, które dla ludu spełniało tę samą rolę, co alkohol. Robotnik, po 12 godzinach przerzucania węgla (np.) szedł do palarni na fajeczkę i oddawał się błogości.